Pepperspray is ontstaan in de 20e eeuw als een modern verdedigingsmiddel. Het werd ontwikkeld om mensen tijdelijk uit te schakelen zonder blijvend letsel te veroorzaken. Het belangrijkste bestanddeel is capsaïcine, de werkzame stof uit chilipepers. Hoewel pepperspray in de huidige vorm vrij nieuw is, gaat de oorsprong veel verder terug. Al eeuwen geleden gebruikten mensen hete pepers om zich te verdedigen. Daarmee is de geschiedenis van pepperspray een interessant verhaal van natuurlijke kennis, wetenschappelijke ontdekking en moderne toepassing.
De oorsprong van pepperspray
Vroege toepassingen van hete pepers
De oorsprong van pepperspray ligt bij het gebruik van chilipepers door inheemse volkeren. Stammen in Zuid- en Midden-Amerika gebruikten gemalen peperpoeder om vijanden tijdelijk uit te schakelen. Ook in Azië werden hete pepers ingezet om wilde dieren op afstand te houden. Deze vroege toepassingen vormden de basis voor wat later de moderne pepperspray zou worden.
Hoe de Azteken chilli-rook gebruikten
Hoe het werkte
- De Azteken verzamelden veel gedroogde chilipepers.
- Als er vijanden of indringers kwamen, staken ze de chilipepers in brand.
- De rook die vrijkwam prikte heel erg in ogen, neus en keel.
- Mensen die de rook inademden kregen tranende ogen, hoestbuien en branderige pijn.
- Daardoor konden de vijanden niet goed zien of ademen en moesten ze wegvluchten.
De Azteken konden zo vijanden verjagen zonder direct te vechten. Het was snel en goedkoop, want chilipepers groeiden overal in hun gebied. Tevens werkte de rook als een soort natuurlijk traangas.
Wetenschappelijke ontdekking
In de 19e eeuw ontdekten onderzoekers capsaïcine, de stof die pepers hun hete smaak en branderige werking geeft. Ze merkten op dat capsaïcine zenuwuiteinden prikkelt en een intense pijnsensatie veroorzaakt. Dit inzicht leidde in de 20e eeuw tot de vraag: wanneer is pepperspray ontwikkeld als verdedigingsmiddel? Het antwoord ligt in de jaren 60 en 70, toen politie en leger in de VS de eerste moderne sprays gingen gebruiken.
De ontwikkeling van moderne pepperspray
Wie heeft pepperspray uitgevonden?
De eerste commerciële OC-sprays werden in de jaren 1960 ontwikkeld in de Verenigde Staten. Een van de eersten die OC als wapenmiddel patenteerde en op de markt bracht was Alan Lee Litman, samen met zijn vrouw Peggy Litman, via hun bedrijf Security Equipment Corporation (SEC).
In de jaren 1980 werd pepperspray op grotere schaal ingevoerd door Amerikaanse politieagenten als minder-dodelijk alternatief voor vuurwapengebruik.
Introductie bij politie en leger (jaren 1980)
- In de jaren 1980 begonnen Amerikaanse wetshandhavingsinstanties OC-spray te gebruiken als niet-dodelijk alternatief voor traangas of knuppels.
- Studies toonden aan dat OC snelle, tijdelijke uitschakeling veroorzaakte (brandende ogen, ademhalingsproblemen, pijn) zonder blijvende schade.
- OC-spray werd hierdoor standaarduitrusting voor politieagenten.
Verbetering van samenstelling en technologie (jaren 1990–2000)
- Sprays werden gestandaardiseerd op capsaïcinoïdengehalte (sterkte).
- Verschillende toedieningsvormen ontstonden: straal, nevel, schuim, gel.
- Fabrikanten ontwikkelden kleinere spuitbussen voor persoonlijke verdediging en grotere patronen voor crowd control.
- Er kwamen veiligheidsmechanismen op spuitbussen om onbedoeld gebruik te voorkomen.
Moderne pepperspray (vanaf jaren 2000 tot nu)
- Moderne OC-sprays zijn veel krachtiger, nauwkeuriger en veiliger.
- Ze bevatten gestabiliseerde OC-extracten, drukregelaars voor constante uitstoot en UV-markeerstoffen om daders later te kunnen identificeren.
- Er zijn ook combinatiesprays (OC + CS traangas of OC + kleurstof).
- Wetgeving verschilt per land: in veel landen is pepperspray alleen toegestaan voor politie of onder strenge voorwaarden voor burgers.
Hoe werkt pepperspray?
Pepperspray werkt door capsaïcine in de ogen en luchtwegen te verspreiden. Dit veroorzaakt:
- Tranen en tijdelijke blindheid
- Branderig gevoel in ogen en huid
- Kortademigheid en hoesten
Deze effecten duren meestal 15 tot 45 minuten. Het zorgt ervoor dat iemand tijdelijk niet in staat is om verder aan te vallen. Hoewel de klachten heftig zijn, veroorzaakt het meestal geen blijvend letsel.
De wetgeving rondom pepperspray
De regels voor pepperspray verschillen sterk per land:
- Nederland: verboden voor burgers, alleen politie mag het gebruiken.
- Duitsland en Zwitserland: toegestaan, vaak alleen tegen dieren.
- Verenigde Staten: in veel staten legaal voor zelfverdediging.